HET MUSEUM VAN DE EIGENZIN

TAZ en Mu.ZEE hebben samen met een groot aantal partners de tentoonstelling “Het museum van de eigenzin” samengesteld. Het uitgangspunt is om creativiteit in een zo breed mogelijke zin te benaderen. Welke houding nemen we tegenover kunst aan? Wat is normaal en wat beschouwen we als een afwijking?
“Kunst en geestesziekte zijn allebei concepten met heel wazige contouren”, schrijft psychiater, kunstenaar en musicus Erik Thys.

Het museum van de eigenzin gaat niet op zoek naar een gemeenschappelijke grond, maar toont verschillende en soms ‘verstorende’ benaderingen. Dirk Pauwels, als gastcurator TAZ#2017, brengt een selectie kunstwerken uit de jaren zeventig gemaakt in het psychiatrisch ziekenhuis Caritas te Melle. KAOS, kunstatelier te Elsene, werkt samen met kunstenaars met of zonder psychiatrische aandoeningen. Villa Voortman en Museum Dr. Guislain, allebei te Gent, presenteren een nog andere invalshoek. Peter Dufurne toont kunstenaars betrokken bij de vzw WanderArt te Oostende en Mu.ZEE kijkt naar de eigen collectie.

De titel verwijst naar het nooit gerealiseerde Haus des Eigensinns, het ‘museum van de waanzinnige schoonheid’, te Berlijn. Vergeet de insider en de outsider. Wat als we een nieuwe taal ontwikkelen bij elke nieuwe ontmoeting.

TAZ LEZINGENREEKS

URGENT GESPREKKEN

Laten we het in tijden van ‘fake news’ eens over de waarheden hebben. De wereld hangt ervan aaneen: overtuigingen die sluipenderwijs gedeelde wijsheid zijn geworden. Ook in het theater en de kunsten bestaan ze: waarheden op het randje van clichés. Ze zeggen niet alleen veel over de kunsten van vandaag, maar ook iets over onze tijdsgeest. Hoe ‘waar’ zijn deze waarheden eigenlijk? Wat schuilt eronder?
Naast alle creatieve geweld op TAZ organiseert cultuurmagazine rekto:verso drie urgente gesprekken rond drie van zulke waarheden. Verwacht geen bloedige debatten met gekruiste degens. Wel een vrijplaats om samen een paar dingen op te klaren. Met betrokken sprekers. Met pertinente vragen. Met tijd om er samen genuanceerde antwoorden op te vinden.

Urgent gesprek #1: hoe gaat de kunst om met het andere?
Creativiteit kent geen grenzen, hoor je vaak beweren. Maar wat met de creativiteit van mensen die echt buiten de norm vallen, omdat ze lijden aan psychosegevoeligheid of een andere psychische kwetsbaarheid? In de media is het stigma nog steeds huizenhoog. In de brede samenleving is het al niet veel beter. We schuiven ‘het andere’ makkelijk in één hoek. Kunsten staan toch meer open voor die andere creativiteit, zegt men dan. Maar is dat zo? Zelfs na vele tentoonstellingen met de lastige term ‘outsider art’ blijft het zoeken naar een respectvolle omgang waarin de kunst en niet de ziekte centraal staat. Wat zijn mogelijke strategieën? Is het andere wel zo anders?
Psychiater Erik Thys is auteur van Psychogenocide, een boek over de georganiseerde uitroeiing van mensen met een psychiatrische problematiek door de nazi’s. Hij werkt met KAOS (zie ook Museum van de Eigenzin) al lang met kunstenaars die ook patiënt zijn, en ziet veel gelijkenissen tussen hoe de maatschappij naar psychiatrische patiënten kijkt, en hoe ze artiesten ziet.

Met Erik Thys, choreograaf Alain Platel, onderzoeker Anneleen Masschelein en kunstenaar-curator Sven unik-id, theatermaker Mira Bryssinck (zie ook Utopia).
Moderatoren: Wouter Hillaert & Wannes Gyselinck (redactie rekto:verso).
In het kader van BRUS | OOST, een samenwerkingsproject met de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

10 euro, inclusief ticket tentoonstelling Het museum van de eigenzin
3/8/2017
15 uur
duur: 120’
locatie Mu.ZEE

Urgent gesprek #2: is al dat engagement nog wel gezond?
Kunstenaars moeten zich meer engageren, hoor je vaak beweren. Want de wereld staat in brand, de kunst moet haar ivoren toren uit, het is tijd voor nieuwe verbindingen. Al een paar jaar leidt dat tot meer uitgesproken maatschappelijke thema’s, in voorstellingen en op festivals, van vluchtelingen op scène tot politiek betrokken biënnales. Is engagement de nieuwe norm geworden? Waarom dan? En wat betekent dit voor de kunst op zich? Het is een vraagstuk zo oud als het moderne theater zelf, maar het blijft de gemoederen beroeren. Omdat het over onze diepste waarden gaat: het conflict tussen ons recht op vrijheid en onze morele plicht tot verantwoordelijkheid. Schrijver en filosoof Maarten Doorman publiceerde vorig jaar De navel van Daphne, waarin hij zich afvraagt of de kunst wel zoveel beter wordt van al die nieuwe boodschappen. ‘Kunst die het besef verliest kunst te zijn, gaat in het hedendaagse beeldgeweld over in reclame, propaganda, amusement, koopwaar en design.’ Dit en vele andere paradoxen tijdens dit urgent gesprek.

Met Maarten Doorman, auteur Rachida Lamrabet, curator Lara Staal, e.a.
Moderatoren: Wouter Hillaert & Wannes Gyselinck (redactie rekto:verso).

Toegangsprijs 10 euro, inclusief ticket tentoonstelling Het museum van de eigenzin
4/8/2017
15 uur
duur: 120’
locatie Mu.ZEE

Urgent #3: tijd voor een generatiewissel in theater
Jonge makers krijgen steeds minder kansen om door te groeien, zo wordt beweerd. Te weinig projectsubsidies, te veel macht bij de grote huizen, steeds minder ruimte om te mislukken. Tegelijk lijkt er enige scepsis te groeien over de succesgeneratie die Vlaanderen artistiek groot heeft gemaakt. Is hun werk nog wel even bijzonder als hun verdiensten of de plek die ze vandaag innemen in het landschap? Misschien zien we een generatieconflict broeien. Misschien is het gewoon de eeuwige strijd om kansen en middelen. Of zit er toch ook een verschuivende visie op kunst onder, die alles te maken heeft met déze tijd? TAZ biedt al jaren het ideale kader om deze vragen uit te spitten: hier staan jong en oud broederlijk naast elkaar. Drie duo’s van theatermakers, telkens van twee verschillende generaties, gaan met elkaar in dialoog. Over hun gelijkenissen en verschillen, en wat die zeggen over het theaterveld. Over nieuwe vormen van uitwisseling tussen jong en ervaren. Over de wissel van de wacht. Op zoek naar de nuances achter de vermeende waarheden.

Met Peter Van den Eede (de Koe, zie ook WItRoodZwart), Lisaboa Houbrechts (Kuiperskaai, zie ook The Winter’s Tale), Dirk Pauwels (curator TAZ), Lucas De Man (Stichting Nieuwe Helden).
Moderatoren: Wouter Hillaert & Wannes Gyselinck (redactie rekto:verso).

Toegangsprijs 10 euro, inclusief ticket tentoonstelling Het museum van de eigenzin
5/8/2017
15 uur
duur: 120’
locatie Mu.ZEE

INLEIDING TOT DE MOROSOFIE
Matthys van Boxsel

Met de goede raad van de Franse schrijver Raymond Queneau - dat humor een poging is om grote gevoelens van hun stommiteit te ontdoen – schenken TAZ en gastcurator Dirk Pauwels de nodige aandacht aan de morosofie. Morosofie, getuige Wikipedia: ‘Een morosofie (van het GrieksΜωρία: gekte en Σοφία: wijsheid) is een evident absurde waanwetenschappelijketheorie. Een 'waangeleerde' of 'waanwijze' wordt ook wel morosoof genoemd.’
Of ook, morosofie is een wetenschap in wonderland. Morosofen ontwikkelen een eigen fantastische surreële wereld, kunstig, gek en buiten de grenzen van wat men ‘normaal’ noemt. Verrassend in hun denken en ongewild humoristisch wordt elke ontmoeting een niet te beschrijven theatrale belevenis. Binnen dit thema kaderen ook De wetten van menselijke stupiditeit, Jed Martin en The last gentleman. Het project werd mede vormgegeven door het Museum Dr. Guislain.

Matthijs Van Boxsel, die van het bestuderen van domheid zijn levenswerk maakt, voert je als voorbeschouwing op flamboyante wijze binnen in de wereld van de stupiditeit. In zijn driedelige Encyclopedie van de Domheid, een hilarisch wetenschappelijk tractaat, weet hij de domheid op feestelijke wijze te ontleden.

'De betrokkenheid bij zijn onderwerp dwingt bewondering af. Het genot dat Van Boxsel beleeft aan de nutteloze eruditie slaat moeiteloos op je over.' (VRIJ NEDERLAND)

De voorstelling gaat door in Mu.ZEE op het 2e verdiep.
Toegangsprijs 10 euro, inclusief ticket tentoonstelling Het museum van de eigenzin
1/8/2017
15 uur
Duur: 75’

BEN KOCKELKOREN EN ZIJN PREHISTORISCH POMPEÏ

Met de goede raad van de Franse schrijver Raymond Queneau - dat humor een poging is om grote gevoelens van hun stommiteit te ontdoen – schenken TAZ en gastcurator Dirk Pauwels de nodige aandacht aan de morosofie.
Morosofie, getuige Wikipedia: ‘Een morosofie (van het GrieksΜωρία: gekte en Σοφία: wijsheid) is een evident absurde waanwetenschappelijketheorie. Een 'waangeleerde' of 'waanwijze' wordt ook wel morosoof genoemd.’
Of ook, morosofie is een wetenschap in wonderland. Morosofen ontwikkelen een eigen fantastische surreële wereld, kunstig, gek en buiten de grenzen van wat men ‘normaal’ noemt. Verrassend in hun denken en ongewild humoristisch wordt elke ontmoeting een niet te beschrijven theatrale belevenis. Binnen dit thema kaderen ook De wetten van menselijke stupiditeit, Jed Martin en The last gentleman. Het project werd mede vormgegeven door het Museum Dr. Guislain.

Tijdens een wandeling in de Franse Cévennes in 1997 vindt morosoof Ben Kockelkoren drie gelijkaardige stenen die perfect in elkaar blijken te passen. Hij vindt nog intrigerende stenen waarvan een de vorm van een schedel heeft. Terug thuis kan hij niet weerstaan aan de lokroep om terug te gaan: ‘Ik heb tonnen stenen verzameld. Stenen met duidelijke structuren, die mij vertellen dat ze onmogelijk een speling van de natuur kunnen zijn. Het zijn fossiele getuigen van levende wezens, die vele eeuwen geleden op onze aarde leefden.'
Kockelkoren vermoedt dat op de vind plaats van de stenen ooit een catastrofe plaatsvond, zoals ooit in Pompeï. Hij trok met zijn theorie naar enkele wetenschappers die weinig interesse toonden. Door zijn stenen nu op een artistieke manier te benaderen, hoopt hij de mensen te overtuigen van het belang voor de wetenschap.

De voorstelling gaat door in Mu.ZEE op het 2e verdiep.
Toegangsprijs 10 euro, inclusief ticket tentoonstelling Het museum van de eigenzin
2/8/2017
15 uur
Duur: 75’