Maneschijn , 1913

Permeke woonde net als tijdgenoten Gustave de Smet , Léon de Smet en Frits Van de Berghe een aantal jaar in Sint-Martens-Latem. Ze vormden er de tweede Latemse school, die een enorme invloed zou hebben op de latere modernistische bewegingen in België. Als ze Latem verlaten keert iedereen terug naar Gent, behalve Permeke. Hij trekt naar Oostende, waar hij in 1912 neerstrijkt, op zoek naar grootsheid, ruwheid, het leven in al haar facetten. Een van de eerste werken is Maneschijn, Permeke experimenteert met de compositie onder invloed van het kubisme en het Duits expressionisme: een schuine lijn van de kaai, een horizontale lijn van het water en een scherpe hoek van het zeil en de punt van de mast van het schip. Toch deemsteren nog impressionistische herinneringen door, in later werk zal Permeke radicaler te werk gaan. De invloed van Léon Spilliaert, die gefascineerd door de nacht de maan een centrale rol toebedeelde in zijn werk, is duidelijk aanwezig. In de tekening De Vissershaven van Oostende uit 1909 tekende Spilliaert de boten op een gelijkaardige manier als Permeke zou doen in Maneschijn. Kort nadien breekt WO I uit en Permeke verhuist met zijn familie naar Engeland. Hij ontwikkelt er een monumentale expressieve schilderstijl; wat zich in Oostende al had aangekondigd zet zich door. Eenvoudige vormen, verf in dikke lagen en een somberder kleurenpalet. De menselijke figuur krijgt alle aandacht en wordt op de voorgrond geplaatst. Na de oorlog keert hij terug naar Oostende, waar hij het harde vissersleven in monumentale donkere werken weergeeft. Zijn expressionistische beeldtaal zorgt ervoor dat hij vanaf dan erkend wordt als dé vertegenwoordiger van het Vlaams expressionisme.