Caleidoscope I , 1935-1950

Paul Joostens is een pionier binnen de avant-gardebeweging én een van de eerste collagekunstenaars in België. Hij is actief tijdens een periode van grote artistieke verandering en experiment in Europa, en net als vele generatiegenoten verkent hij het expressionisme en het constructivisme. In 1919 ontdekt hij het dadaïsme. Joostens’ subversieve en satirische benadering van kunst trekt de aandacht en vooral zijn assemblages baren opzien in de vroege jaren 1920. Via zijn werk reageert hij op de normen en waarden van zijn tijd en bekritiseert hij de absurditeit van de moderne wereld. Door zijn eigenzinnigheid echter blijft hij een eenzaat aan de rand van het avant-gardemilieu. Hij isoleert zich steeds meer en neemt zijn toevlucht tot de cinema. In 1926 neemt hij afstand van het dadaïsme en maakt hij werk in de lijn van de Vlaamse primitieven. Vanaf 1955 maakt hij opnieuw dadaïstisch werk, maar twee thema’s verhouden zich op dubbelzinnige wijze tot elkaar: vrouwelijkheid en mystiek. De vrouw als heilige maagd, als prostituee of allebei zoals de Poezeloezen, zoals hij de vrouwen uit de Antwerpse rosse buurt noemt. In 1935 schildert hij Kaleidoscoop, een doek dat wemelt van de figuren en taferelen die hij in een Bruegeliaanse compositie samenbrengt. Sommige figuren worden kubistisch uitgewerkt, andere expressionistisch. De verschillende fragmenten worden als in een collage naast elkaar gemonteerd. De figuren blijven elk op hun eigen terrein, ietwat geïsoleerd van elkaar. We zien een stoet van madonna’s, poezen en poezeloezen. Rechts boven doemt een grootstad op met strakke wolkenkrabbers.