Opus 2 (Complexe sensuel ou Grand remous) , 1936

De schilder en beeldhouwer Victor Servranckx (1895-1965) is internationaal erkend als een van de pioniers en theoretici van de abstracte kunst in België. Vooral bekend is zijn geometrisch-abstracte, constructivistische oeuvre van de vroege jaren 1920, waarmee hij net als onder meer Jozef Peeters, Jozef Léonard en Pierre Louis Flouquet tot de eerste golf van abstractie in België behoort. Servranckx werkte onder meer vanuit een interesse in industrialisering, als hoofdtekenaar behangselpapier bij de firma UPL (Peters-Lacroix) tot 1925. Daar geraakte hij gefascineerd door de kleurslierten in het machinale mengen. Aan deze fascinatie refereert het typerende anoniem, industriële reeksnummer “[Jaar] Opus – [nummer]” - hoewel Servranckx zijn werken daarnaast alsnog een specifieke titel gaf. In het geval van het hier voorgestelde werk is dat Complexe sensuel (of Grand remous). Dit schilderij is merkelijk organischer en surrealistischer – een weg die Servranckx in 1927 insloeg, bevrijd van het geometrisch constructivisme en haar Belgische variant, de zogenaamde “Zuivere beelding”. Hij bleef echter werken tussen abstractie en figuratie, waarbij het oproepen van een soms bevreemdende stemming of atmosfeer voorop stond. 1936 - Opus 2 – Complexe sensuel doet denken aan mineralen, water, kosmos. Het is surrealistisch van inslag maar op een subtielere, meer bevreemdende manier dan bij de nauw omschreven droombeelden van René Magritte, met wie Servranckx bevriend was en samenwerkte. Hier doet het Opus uit de titel ook denken aan een muzikale compositie. Niet voor niets stelde Servranckx het schilderij kort na het ontstaan ervan in 1936 samen met andere werken tentoon bij de musicalisten van Henry Valensi, die de analogie tussen de componenten van de beeldende kunst (kleur, lijn, vorm) met muziek (ritme, resonantie) onderlijnden. Het schilderij lijkt een emotionele, psychologische basis te hebben, waarnaar ook de titel “complexe sensuel” verwijst. In de woorden van kunstenaar en criticus Maurits Bilcke in 1965 over deze periode in het oeuvre van zijn oom, Victor Servranckx: “Het worden fantastische, nooit geziene en met woorden bezwaarlijk te beschrijven vizoenen van oerkrachten in dynamische gestalten, wonderbare taferelen en metafysische obsessies, uitgebeeld door een uitbundig kunstenaar die, diep getroffen door de technische en wetenschappelijke ontdekkingen en door de ideologische en filosofische omwentelingen van zijn rumoerige tijd, als een helderziende de gezichtsmuur doorbreekt.”