Zelfportret met rood potlood , 1908

Tijdens zijn jeugd schilderde Spilliaert een reeks zelfportretten. Aanvankelijk zijn het eenvoudige weergaven van zijn uiterlijk, maar later evolueerden ze naar complexe beelden waarin realiteit, weerspiegeling en fantasie samenvloeien. In Zelfportret met rood potlood stelde hij zichzelf voor als een zwart silhouet met donker omrande ogen. Vastberaden houdt hij een rood potlood in de hand. Hij bevindt zich in een kamer van het ouderlijke huis, in een nachtelijk licht, en draagt een donker pak met een stijve boord, wat hij vaak droeg. Iedereen die Spilliaert in die tijd ontmoette, werd getroffen door zijn uiterlijk, dat zijn gekwelde, rusteloze ziel verraadde.